باز هم بودند. همه شون بودند. اونقدر که خودم حالم بهم خورد از اون موجود درمونده، اونها حالشون بهم نخورد. موندند. نه که فقط دست دراز کنند که بیا دستمون رو بگیر. اومدند وسط و دستم رو گرفتند که بکشندم بیرون. توی همه این سالها بودند. من اما آنقدر نبودم براشون. من بی وفاتر بودم لابد.
گولو گفت از حسینا راه برگشتی نیست و من اشک ریختم.
ولی از حسینای گولو گله هم دارم. خودش هم خوب می داند از چه گله دارم. حالا که راه برگشتی نگذاشته برای ماها و معتادمان کرده٬ نمی شود که گله هایمان را هم نگه دارد پیش خودش؟!
چرا انقدر حرفم کم می آید؟
اولین روزه را گرفتم و فعلا زنده ام.
وافل در جلسه پروژه، رویکرد همدلانه ای داشت و گفت خودش اصلا موضوع تحقیق دکتری اش را دوست نداشته. هرچند اشاره ای هم کردند که باید یادت بیاد با چه انگیزه ای اصلا درخواست کار به اینجا دادی و ....
جلسه با دانشجوهای جدیدم بد نبود. هرچند خدا می داند تهش چه می شود باز.
انقدر بی وفا هستم که هنوز پیام تبریک تولد تیکا را باز نکرده ام. دلیلش ساده است: هی فکر می کنم زمانی می رسد که فراغت فکرم آنقدر باشد که بتوانم برایش درست وقت بگدارم. نمی رسد انگار آن زمان.
مارا رفته و من ربنای شجریان را گذاشته ام تا با توت فرنگی های که صبح سونیا برای افطارم کنار گداشت، افطار کنم. چرا نمی آید حال و هوای رمضان های قدیمم؟
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
از روزمره ها می نویسم تا فرار کنم از آن حس سنگینی که خفه می کند آدم را.
Emmanuel Moire - Je ne Sais rien
«هیچ نمی دانم»
من می دانم شادی را که از ما عبور می کند
مانند وقتی که زیر باران لبخند می زنیم٬
من می دانم دردی را که ما را در بر می گیرد
مانند وقتی که مقابل آینه گریه می کنیم٬
من جرات و ایمان را میدانم
و آن چیزی را که گاهی کم می آورم؛ نرمی و جنگیدن را.
من می دانم شادی را که درمانمان می کند؛
مثل خوشی آموختن از ضعف هایمان
من می دانم دردی را که آزارمان می دهد؛
مثل درد نبود برادر
من می دانم پیروزی را و غنایمش را
و وضع هیچ چیز نداشتن را٬
فراوانی و متضادش را.
من همه اینها را می دانم
ولی هیچ نمی دانم
از صبح های پیش رو
و شب های آینده٬
من همه اینها را می دانم
ولی هیچ نمی دانم.
من می دانم شادی که ما را حمل می کند
مانند وقتی که عشق در خانه مان را می زند
من می دانم دردی را که به بند می کشدمان
مانند وقتی که عشق ترکمان می کند
من می دانم جرقه چشمهانم را
و گاه آنچه که کمش دارم٬
دیدارها و خداحافظی ها.
من همه اینها را می دانم
ولی هیچ نمی دانم٬
از صبح های پیش رو
و شب های آینده
من همه اینها را می دانم
ولی هیچ نمی دانم.
من همه اینها را می دانم
ولی هیچ نمی دانم
آنچه می توانم بدهم
برای امروز یا فردا
همه اینها را می دانم
و آغوشت را می خواهم
برای آرام گرفتن٬
دوست داشتنت تا ابد.
دوچرخه سواری با فضل خوب بود. هرچند اثر این همه وقت ورزش نکردن٬ خودش را در خستگی مفرطم نشان داده. فضل حرفهای زیادی بهم زد که کمکم کند در این آشفته بازار فکری ام. تا حدی هم کرد البته. ولی خب آخرش٬ متر و معیار قبح و حسن اعمال از دید من فرق دارد با متر و معیار او. نه که بگویم من راهم صواب است و بقیه لزوما خطا. نه! اما راهی که من برای زندگی خودم می خواهم محدوده اش کمابیش مشخص است و ایده آل من از راهی که زیست دین مدارانه تشویق کرده٬ آنقدرها دور نیست. اینکه در عمل چقدر توانسته ام پیاده اش کنم٬ البته بحث دیگری است.
اصلا آمدیم و خدایی نبود و آخرتی هم نبود٬ یا بود ولی چنان که بر ما نموده اند نبود٬ تهش می شوم «خسر الدنیا» لابد. در مقابل٬ احساس قدرتی که پرهیزگاری در زندگی شخصی به آدم می دهد٬ چیز قشنگی است. اینکه فکر کنی عنانت به نحو کامل دست هوای نفست نیست و یک جاهایی می توانی مهارش کنی٬ طعم شیرینی است. زیست غیر دیندارانه هم لابد دارد از این طعم های شیرین. مثلا وقتی حقوق دیگران را پایمال نمی کنی و سعی می کنی اخلاق مدارانه زندگی کنی. من منکر اینها نیستم. اما من شیرینی در بندگی یافته ام که در بقیه قید و بندها ندیده ام. تاثیر تربیت کودکی است؟ شاید. به قول فضل٬ من درگیر نوستالژی های فرهنگی ام هستم؟ شاید. من نمی توانم هیچ کدام از این فرضیه ها را کامل رد یا قبول کنم. من فقط می دانم که جایی ته دلم قرص است که این عالم٬ شاهد و ناظری دارد. این دل قرص بودن از جنس همان دل قرص بودنی است که معنقدان به دیدگاه زمین مرکزی داشتند؟ گیرم که باشد! ته تهش این منم و دنیایی که هیچ چیزش معلوم نیست آنطور باشد که من حس میکنم. وقتی همه چیز آنقدر غیر یقینی است در مورد وجود خودم و دنیا٬ توقع چه یقینی می توانم داشته باشم از امور دینی؟ فکر کن تهش بشود چهل سال٬ پنجاه سال زندگی با محدودیت٬ زندگی ناکام٬ زندگی که به قول فیلسوف در آن کمتر به من خوش گذشته است. تهش هم می میرم بدون درک این لذتها. آنقدرها هم وحشتناک نیست. چون اگر تهش قرار باشد هیچ چیز نباشد٬ باز هم من فکر کرده ام چیزی هست و لحظاتی و شاید روزهایی٬ همین ایمان به وجود چیزی قوی تر از خودم٬ آرامم کرده است.
همه اینها را گفتم که بگویم من زمانی فکر کردم میشود جور دیگری بشوم و کمی این بندها را باز کنم: ترسیدم ناکام از دنیا بروم و قبلش حسرت بخورم! کم کم اما چیزی گم شد در زندگی ام که خالی ام کرد. برگشتم و بندها را خودم دوباره بستم به دست و پایم. نه که نلغزیده باشم که قطعا لغزیده ام باز. اما بندها که برگشتند و جایشان که دوباره درد گرفت٬ چیزی هم انگار آرام گرفت. فقط کاش صیاد یادش نرفته باشد...
(گله دارم خدایا و خودت خوب می دانی!)
بعد از ویولت و تئو٬ دوچرخه ای نداشتم. پاک یادم رفته بود که دوچرخه سواری چقدر آرامم می کند. امروز رفتم یک دوچرخه کرایه کردم که بعد از ظهر٬ با فضل برویم دوچرخه سواری. دوچرخه را که تحویل گرفتم٬ بی هدف در کوچه پس کوچه ها رکاب زدم. دیوانه وار نراندم٬ اما همان یک ذره حس رهایی هم مستم کرد. چقدر محروم بوده ام این مدت. دیگر جدی جدی باید بروم و یک دوچرخه بخرم.
سین گفت ما چرا نمی خواهیم اشتباه کنیم و هی می خواهیم تکلیف همه چی را معلوم کنیم و کار بی هدف نکنیم و غیره و ذلک. من جواب نداشتم. اما فکر می کنم اینطوری که هستم راضی ترم و به کارهایم مطمئن تر. در سی و سه سالگی نمی توانم متر و معیار رفتارهایم را عوض کنم در حالی که مطمئن نیستم جایگزین بهتری داشته باشم.
در جریان یک گفت و گو با فیلسوف٬ فهمیدم که او تناقضی در حرفهای من در مورد رهگذر دیده و یک جورهایی حس کرده که من موضوع رهگذر را خواسته ام کم اهمیت تر از آنچه بوده٬ نشان دهم. البته او می گوید که مهم نیست٬ اما من به این چیزها اهمیت می دهم چون خودم هم گذشته افراد را مهم میدانم و من هم از هضم چیزهایی در گذشته فیلسوف ناتوانم.
بعد از چهار سال٬ من بعضی چیزها یادم رفته طبعا. رفتم سراغ بعضی نوشته هایی که هنوز به این وبلاگ منتقل نشده اند و واقعیت این است که جا خوردم از خواندن بخشی از نوشته هایم در مورد آن اتفاق و احساساتم. در آن مقطع٬ آشنایی با رهگذر اتفاقی محسوب می شد با تاثیرات قابل توجهی در زندگی ام. رهگذر٬ اولین فردی بود که من در قالب معرفی و بدون آشنایی قبلی دیدمش. بر خلاف تصور اولیه ام٬ دیدم که می شود با چنین آدمی هم حرف مشترک پیدا کرد. برای خودم سوال شده است که آن زمان چه چیزی آن رابطه را معنادار کرده بود برایم با وجود اینکه ما هیچ وقت به همدیگر ابراز احساسات نکرده بودیم. فکر میکنم نکته اصلی اش این بود که من توانایی دوباره اعتماد کردن را به دست آورده بودم در کنار کسی که انسان محترمی بود و حد خوبی از اشتراکات فرهنگی-خانوادگی داشت. و البته من در آن مقطع زمانی٬ بی نهایت تنها بودم و هیچ دوستی دور و برم نبود. خب٬ واقعیت این است که آن روز آخر که به او گفتم که بهتر است ادامه ندهیم این روند آشنایی را٬ من دلم لرزیده بود. بعد از آن همه شک و تردید٬ دقیقا همان روز فکر کرده بودم که ارزش دارد که ریسک کنم. اما در عمل تا دیدم طرف مقابلم انگار می ترسد یا هنوز تکلیفش با خودش مشخص نیست٬ یا به هر دلیل دیگر جرات ریسک کردن ندارد٬ زور منطقم چربید. دفعه آخر که قاطعانه گفتم ادامه ندهیم٬ نه به دلیل تفاوتهایمان (که کم هم نبود)٬ بلکه دقیقا به خاطر این بود که احساس می کردم رهگذر یا کلا و یا در آن رابطه٬ ناتوان از ریسک کردن است. و خب٬ من تا یک ماه٬ حال رو به راهی نداشتم. دلیل اصلی سختی ماجرا هم این بود که دقیقا همان روزی که احساساتم به نحو جدی تری درگیر شده بود٬ مجبور شده بودم رابطه را تمام کنم. شاید اگر مدتی بعدش این تصمیم را گرفته بودم و طرف مقابل را بیشتر شناخته بودم٬ کمتر اذیت می شدم. من اما٬ فکر می کردم کار درست این است که سرمایه گذاری عاطفی بی آخر و عاقبت نکنم و اگر می بینم جایی از کار می لنگد٬ خودم بروم بیرون.
فیلسوف می گوید دیگر مهم نیست و نمی خواهد بشنود که ماجرا چه بوده٬ من ولی برای خودم سوال شد که آیا واقعا جنس احساس من به فیلسوف با کسی مثل رهگذر متفاوت است؟ تفاوت عمده ای که من میبینم این است که این بار٬ نوع رابطه خودش مطلوبیت هایی دارد که پیش از این نچشیده بودم. یعنی٬ این بار جدا از جذابیت طرف مقابل٬ کششی در خود رابطه وجود دارد. انگار که این رابطه جنبه دیگرخواهی پررنگ تری برایم دارد و فیلسوف و حال و هوایش موضوعیت جدی دارند. یکی از اثرات عمده این تمایز٬ انعطافی است که من در مقابل فیلسوف نشان می دهم. در این مدت٬ انعطافی که نشان داده ام و به راحتی عذرخواهی کردنم همیشه با رضایت کامل قلبی بوده است و نه حتی سیاست ورزی. یادم نمی آید قبلا چنین چیزهایی را تجربه کرده باشم. نکته دیگر روراستی در رابطه است: من اگر صداقت رهگذر را تحسین می کردم٬ میزان اعتمادم به صداقت فیلسوف٬ قابل قیاس نیست با آن تحسین. و به همان میزان٬ در رابطه با فیلسوف هم بیشتر خودم هستم.
با همه اینها٬ من هیچ نمی دانم آینده رابطه با فیلسوف به کجا می رسد و آیا اصلا ادامه اش به صلاح است یا نه. این را هم برای ثبت احوالات خودم می نویسم که من فکر می کنم مرتبه ای از دوست داشتن و دوست داشته شدن را با فیلسوف چشیدم که قبلا نچشیده بودم: این تنها چیزی است که می دانم. تردیدها البته همچنان سر جای خودشان هستند و دارند مرا خفه می کنند. اما انقدر می فهمم که دوست داشتن فیلسوف جنسش و حدش متفاوت است با شوخی شوخی از مو قشنگ خوشم آمدن یا حس های جدی تری٬ مثل جذب رهگذر شدن.
البته که از دید فیلسوف اینها مهم نیست. اما من فکر می کنم آدم باید با خودش روراست باشد و ببیند واقعا این آدم را متفاوت از قبلی ها دوست دارد یا نه. و الا٬ به نظر من آدم در اعماق روحش در بند گذشته می ماند و شاید خیال عشقی ناکام.
کاش بهم می گفت که می بینتم٬ می شنوتم. که نمیگذارد سرگردان بمانم.
باید بلند شوم. باید کاری کنم. بس نیست این رخوت تهوع آور؟
در زندگی حرفه ای من٬ چیزی وقتی انگار اشتباه رقم خورده. چیزی که خودم هم نمی دانم چیست ولی انگار قصد ندارد رهایم کند. ولی مشکل فقط این نیست. زندگی شخصی ام هم مدام تهی تر شد. نه ویولتی هست٬ نه دل و دماغی برای ورزش که البته همیشه چالشی بوده در زندگی ام٬ و نه دیگر حسی برای همان نقاشی هایی که برای دل خودم بودند. بخش عاطفی زندگی هم شده پر از ترس و تردید. فیلسوف را دوست دارم٬ اما... کسی مدام زیر گوشم می گوید که ادامه این راه اشتباه است. سین بهم گفت چرا ما همه اش دنبال درستی و غلطی کارمون هستیم؟ چرا مدام می ترسیم که اشتباه کنیم؟ من جوابی نداشتم.
هنوز روزه نگرفته ام. با این وضعیتی که مدام در رفت و آمدم و مدام تشنه٬ اصلا نمی دانم روزه خواهم گرفت یا نه. یک چیزی کم است انگار. آخرین مهمانی افطاری که دعوت شدم٬ جایی حوالی سال ۸۹ باید باشد. چند سال پیش هم یک بار همکار سابق (بله همان که این اواخر٬ تحملش سخت شده بود)٬ مرا برد خانه اش که با هم افطار کنیم. ولی خب حال و هوای افطاری دعوت شدن نداشت. چیزی همان سالها در ایران٬ گم شده لابد. حتی این روزه های نصفه نیمه ای که در این چند سال اخیر گرفتم هم چیزی کم داشت. کدر شده ام فکر کنم. امسال کدرترم.
هنوز تاب می خورم بین دین داری به عادت٬ کمال گرایی در پیروی از قواعد نوشته و نانوشته٬ شک و تردید و خستگی٬ و دلی که هنوز هم مامنی نزدیک تر از خدایش نمی یابد.